Plastikowe opakowania dominują w Europie. Czy branża spożywcza jest gotowa na zmiany?

Według Katarzyny Kala-Kowalskiej, prezes zarządu DS Smith, "ponad 60 proc. produktów spożywczych na półkach sklepów europejskich zapakowane jest w opakowania plastikowe". Statystyki pokazują, że na sześciu analizowanych rynkach europejskich – w Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Niemczech, Polsce, Francji i Włoszech – każdego roku powstaje ponad 150 mld opakowań plastikowych pochodzących z produktów spożywczych i napojów. Oznacza to, że każde gospodarstwo domowe generuje rocznie około 1 tys. sztuk takich odpadów.

Francja na czele

Spośród analizowanych krajów to Francja wykazuje najniższy udział plastiku w opakowaniach produktów spożywczych – wynosi on 59 proc. Wpływa na to rozwinięta oferta produktów sprzedawanych luzem, zwłaszcza w sekcjach bio. Co więcej, od 2026 roku Francja wprowadzi całkowity zakaz sprzedaży świeżych owoców i warzyw w plastikowych opakowaniach, co ma jeszcze bardziej ograniczyć użycie tworzyw sztucznych.

Z kolei w Wielkiej Brytanii aż 70 proc. artykułów spożywczych jest pakowanych w plastik, co czyni ten kraj liderem w produkcji odpadów opakowaniowych.

Polska generuje rocznie około 14,7 mld plastikowych opakowań, które mogłyby zostać całkowicie wyeliminowane lub zastąpione zrównoważonymi alternatywami. DS Smith wskazuje, że w przypadku 40 proc. opakowań w Polsce można zastosować inne materiały, takie jak tektura czy opakowania biodegradowalne.

– Tymczasem znaczącą część tych tworzyw sztucznych, wykorzystywanych w opakowaniach, można w ogóle wyeliminować albo zastąpić innymi, bardziej ekologicznymi materiałami – podkreśla Maria Andrzejewska, dyrektorka generalna UNEP/GRID Warszawa.

Wyzwania branży spożywczej

Z raportu wynika, że tylko 22 proc. polskich firm spożywczych planuje w najbliższym roku zmiany w zakresie opakowań. To najniższy wynik spośród badanych krajów. Główne bariery to wysokie koszty surowców (40 proc.) oraz obawa przed brakiem akceptacji zmian przez konsumentów (39 proc.).

– Producenci przede wszystkim powinni się kierować zasadą 3R – reduce, reuse, recycle, czyli po polsku: redukuj, używaj ponownie lub poddawaj powtórnemu przetworzeniu – mówi Katarzyna Kala-Kowalska. Jednocześnie aż 98 proc. europejskich firm deklaruje, że są zaangażowane w działania na rzecz redukcji plastiku. Jednak 25 proc. z nich wskazuje, że realizacja tych celów jest trudna do osiągnięcia w założonym czasie.

Eksperci podkreślają, że ograniczenie plastiku wymaga nie tylko działań producentów, ale także wsparcia legislacyjnego i technologicznego. Kluczowe są globalne rozwiązania, innowacje oraz ekoprojektowanie opakowań, które będą w 100 proc. zdatne do recyklingu.

– Firmy spożywcze są już od lat zaangażowane w redukcję opakowań plastikowych, jednak jest to proces, który powinien być wspierany zarówno przez innowacje technologiczne, zachowania konsumentów, jak i legislację – podsumowuje Katarzyna Kala-Kowalska.

Plastik jako globalny problem

Obecnie produkcja plastiku wynosi około 400 mln ton rocznie, a do 2050 roku ma się podwoić. Tymczasem już dziś brakuje efektywnych systemów zagospodarowania odpadów, które zanieczyszczają środowisko. Według danych UNEP rocznie do światowych akwenów trafia ponad 9 mln ton plastikowych odpadów, stanowiących około 80 proc. wszystkich odpadów morskich. Eksperci ostrzegają, że bez szybkich działań problem plastiku będzie eskalował, zagrażając zarówno środowisku, jak i ludziom.